Szokujące orzeczenie NSA! Fiskus przegrywa – podatnik może odliczyć kary umowne! NSA „przebudził się” z bezwzględnej interpretacji prawa i podzielił stanowisko podatnika, iż zapłacone kary umowne można odliczyć od przychodu, w sytuacji gdy wynikają z opóźnień, na które podatnik nie miał wpływu. Dodatkowo, w opinii Sądu nie mieliśmy do czynienia z wadą wykonania robót i usług z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, ponieważ dostawę wykonano tylko częściowo.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrywał sprawę, w której Skarżący (spółka) z uwagi na przekroczenie terminu oraz niepełne wykonanie dostaw został ukarany umownymi karami. Skarżący wskazywał, że opóźnienia były spowodowane czynnikami organizacyjno-produkcyjnymi, na które spółka nie miała wpływu. Zaś poniesione kary są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. są kosztami poniesionymi w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, zminimalizowania strat, przy jednoczesnym zachowaniu dobrych relacji biznesowych z kontrahentem. Jednym słowem ma zastosowanie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, a co za tym idzie od przychodu można odliczyć zapłacone kary umowne.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie podzielił zdania Skarżącego, wskazując na surową literę prawa wynikającą z zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT. Powyższy przepis powinien być interpretowany szeroko, obejmując wszystkie formy niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, niezależnie od ich charakteru.
Ze stanowiskiem Dyrektora KIS najpierw nie zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. Finalnie Naczelny Sąd Administracyjny również nie podzielił punktu widzenia Dyrektora KIS. W Wyroku z dnia 6 maja 2025 r., sygn. akt II FSK 1012/22 Sąd przyznał rację Podatnikowi. Ponadto, wskazał, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT ma zastosowanie gdy mowa o wadzie wykonania robót i usług, czyli gdy świadczenie spełniono, tylko w sposób wadliwy. Zaś w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z wadą wykonania robót i usług, ponieważ dostawę wykonano tylko częściowo.
